Üniversite Sınavı geçen üniversite adaylarının tercih maratonu başladı. Bu zorlu süreçte herkesin kafasında “tercihlerimi nasıl yapmalıyım?” kaygısı başladı.
Üniversite adayları için tercih yapmak sınava hazırlanmak kadar zor olmasa da doğru tercih yapmak öğrencilerin geleceği açısından çok önemli bir dönem.
Tercih, sadece öğrenciler için değil aileler için de çocuklarının geleceklerinin kurgulandığı bir zaman. Üniversite adaylarının çoğu ilgileri, yetenekleri ve ailelerinin baskısı arasında kalıyor.
Peki tercih sırasında neler yapmalı, nelere dikkat etmeli, hangi meslekleri tercih etmeli? Gaziantep Eğitim Dünyası bu sorunun cevabını Uzman Psikolog Danışman Okan Bal ile birlikte aradı. İşte Bal’ın tercih yapacaklara önerileri…
“Adaylar, hayatlarının bu yeni dönemlerine adım atacakları üniversite ve meslek seçme telaşında. Bu aşama en az sınavdaki kadar dikkat ve özen gerektiriyor.
Tercih döneminde yüzlerce üniversite içinde hangi üniversiteyi seçeceğin konusunda kafan karışabilir. Hangi üniversiteyi seçeceğine karar vermek için öncelikle üniversiteden ne gibi beklentilerin olduğunu belirlemelisin.
Hayatında vereceğin bu önemli karar aşamasında seni en çok tanıyan ailenden, öğretmenlerinden ve fikrine güvendiğin büyüklerle muhakkak fikir alışverişi yapmaktan çekinmemelisin. Ayrıca bu zorlu tercih aşamasında uzman desteği almakta sağlıklı karar vermeni kolaylaştıracaktır.
Tercih Yaparken Başarı Sırasını Göz Önünde Tutun
Tercih sıralamanızı önce isteklerinize, sonra da bölümlerin geçen seneki başarı sıralamasına göre yapın. Adayların tercih listesini belirlerken geniş bir yelpaze oluşturmalarında fayda var.
Adaylar tercih listesinin en üstünde diledikleri takdirde kendi puan ve sıralamalarının çok üstünde olan istedikleri bölümlere yer verebilir. Daha sonraki tercihlerinde ise çoğunluğu kendi başarı sırasına yakın veya denk gelen bölümleri yazmalılar. Listenin sonlarına ise başarı sıralamasının çok altında olan ve adayların açıkta kalma olasılığını en aza indirgeyecek bölümleri yazmaları önerilir.
Yerleşmede esas olan tercih değil, başarı sıralamasıdır. Örneğin puanı birbirinden farklı iki öğrenciden, ilgili bölümü önce tercih eden değil, puanı yüksek olan kişi yerleştirilir. Tercih aralığının geniş tutulması, fazla sayıda tercih yapılması, listenin sonlarına doğru adayın başarı sıralamasının çok altında olan bölümlere yer verilmesi adayların yerleşme olasılıklarını artırır.
İstemediğin Bölüm Tercihini Yapma
Üniversite tercihlerinin oluşturulmasında birinci belirleyici etken istekler olmalıdır. İsteklerin belirlenmesinde adayın kendini tanıması, yeteneklerini keşfetmesi, çalışmak istediği mesleğin özelliklerini bilmesi önemli olmaktadır.
Adayların gitmek istemedikleri bölümlere tercih listesinde yer vermemeleri gerekiyor. İstemedikleri bir bölüme yerleştikleri takdirde ortaöğretim başarı puanları bir sonraki yıl yarı yarıya düşürülecek. Tercih sırasını oluştururken istek sırasına göre bölümleri sıralayabilirler. Aday, istemediği, çevresinden etkilenerek tercih listesine koyduğu bölümleri çıkarmalıdır.
Sonuç itibarı ile bölüm seçimi meslek seçimidir; Kişinin tercih ettiği meslek, gelecekte yaşam kalitesini belirleyen ana unsur olacaktır. Sosyal yaşantınızdan giyeceklerinize kadar etkileyecek olan bu seçim, hayatınızın dönüm noktalarından biridir. Oturacağınız ev, kullanacağınız araba, anılacağınız unvan sizin mesleğinizin doğal bir sonucu olacaktır. Bu nedenle meslek önemlidir. Seçimlerinizi bu nedenlerden dolayı daha dikkatli yapmalısınız.
Üniversite Tercihi Nasıl Yapılmalı?
Yapacağınız tercihlerdeki ayrıntılar, size yeni ufuklar açabileceği gibi hiç beklemediğiniz bir durumla karşı karşıya kalmanıza da sebep olabilir. Bu nedenle tercih yapmadan önce kendinize bazı sorular sormalı ve bunların cevaplarını vermelisiniz.
Üniversite seçimi özellikle iş hayatının ilk yıllarında fazlasıyla gerekli olabilir. Bir üniversite değerlendirilirken şu soruların cevaplarını aramalısınız;
-Bölüm bitirildiğinde istihdam imkânı nelerdir?
-Mezunlarına iş imkânı sağlamada ne derece etkili?
-Üniversitenin sosyal imkanları nasıl?
-Üniversiteye ulaşım imkânları nasıl?
-Öğretim kadrosu nasıl? Yatay geçiş (bölümler arası geçiş) ya da çift anadal (2 bölümü aynı anda okumak) programları var mı?
-Yabancı dile hazırlık programları var mı?
-Vakıf üniversitesi tercih edilecekse (ücretli ise) ücretleri ne kadar? Özel Şartları nelerdir?
-Burslu programını seçecekseniz bursların devam koşulları neler?
-Üniversitenin uluslararası üniversitelerle bağlantıları var mı?
-Barınma ve burs imkânı sağlanabiliyor mu?
-Staj imkanı sunuyor mu?
-Teorik eğitimle hayatındaki pratiği birleştirebilmiş mi? Türü soruların cevabını öğrenmeye çalışıp ondan sonra tercihler şekillendirilmelidir. Aksi takdirde kazanılan ve bitirilen bölüm, üniversite adaylarını hayal kırıklığına uğratabilir.
Tercihlerin İçin Altın Öneriler
Üniversiteye bir adım kala vereceğiniz bu önemli kararı bir kabusa dönüştürmeyin. İyice düşünün, ne istediğinizi tartın ve sakin bir şekilde seçimlerinizi yapın. Bu tercih döneminde aklınızda tutabileceğiniz birkaç tavsiyemiz var.
Tercih yaparken puanınızı değil sıralamanızı ve yüzdelik diliminizi dikkate alın. Çünkü katsayılar her sene farklı faktörlerden etkilenirler. Ancak sıralama daha gerçekçi bir tahmin yapmanıza yardımcı olabilir.
“Çok da içimden gelmiyor” dediğiniz hiç bir bölümü tercih etmeyin ve tüm alternatifleri ölçüp biçmekten korkmayın en son gelecek yıl sınav olabilir düşüncesini de alternatifler arasına koyabilirsiniz.
Tercih edeceğiniz üniversite bir vakıf üniversitesi ise direkt olarak okulun öğrenci işlerinden ve okuyan öğrencilerinden okula dair bütün detayları öğrenin.
Çünkü her vakıf üniversitesinin kuralları farklıdır. Eğitim ücretlerinin yıllık artışında hangi yöntemin kullanıldığını öğrenin. Örneğin bazı vakıf üniversiteleri TEFE-TÜFE’yi geçmeyecek şekilde ücret artışı yaparken bazı üniversiteler okul bütçesi göz önüne alınarak artış yapar ki bu da son derece ucu açık bir tanımlamadır.
Ayrıca burslu bölüm tercih eden öğrenciler bursun hangi durumlarda kesileceği hangi durumlarda askıya alınabileceğini öğrenmeyi unutmasınlar. Yani koşulsuz 7 yıl devam mı edecek yoksa ortalaması 2.00 ‘ın altına düştüğü an kesintiye mi uğrayacak? Bunun dışında vakıf üniversiteleri ingilizce eğitime ağırlık verdikleri için hazırlık sınıfları devlet üniversitelerine nazaran daha yoğun geçer ve hazırlık sınıfında zorlanan öğrenciler olabilir.
Meslekleri gerçek anlamda öğrenin. Mümkünse o meslek gruplarından profesyonel insanlarla konuşun. Ayrıca aynı bölüm farklı üniversitelerde farklı müfredatlara sahiptir. Bu nedenle tercihlerinizi yaparken hem bölümü hem de üniversiteleri iyi araştırın.
“Şu bölümün iş alanı yok, mezunları iş bulamıyor” gibi genellemeleri ciddiye almayın.
Unutmayın ki işe diplomanız değil, siz gireceksiniz. Kişisel özelliklerinize uygun, kendinizi gösterebileceğiniz bütün meslek gruplarında yeteri kadar gelir elde edebilirsiniz. İsteyerek okuduğunuz bir bölüm ardından severek yaptığınız bir iş, sonunda başarı da getirecektir!
Adaylar tercih yaparken;
1- Sonuç belgelerini doğru yorumlamalı.
2- Tercih kılavuzunu dikkatlice incelemeli.
3- Kendi başarı sıralamalarını ÖSYM kılavuzunda belirtilen başarı sıralamasıyla kıyaslamalı, tercihlerini bu doğrultuda yapmalı.
4- Tercih listesinde tek bir bölüm ve üniversite üzerine odaklanmak yerine, alternatifli bir liste oluşturmaları önemli.
5- Gitmek istemedikleri hiç bir bölüme tercih listesinde yer vermemeli.
6- Tercih edilen bölüm ve üniversitenin özel koşullarını kılavuzdan okumalı.
Okan Bal – Uzman Psikolojik Danışman, Öğrenci Koçu
